Türkçe
EnglishTiroid vəzindəki düyünlər, içi maye dolu kistik quruluşlardır. Tiroidlərin nizamsız işləməsinə və tiroid vəzisini təşkil edən hüceyrələrin anormal şəkildə çoxalmasından meydana gələ bilərlər. Tiroid düyünü səbəbləri bunlardan başqa qidalardan alınan yodun yetərsiz olması və genetik faktorlar da ola bilər.
Tiroid düyünü əlamətləri isə yayğın olaraq boğazda şişlik, udqunma çətinliyi və səsin qalınlaşması kimi sıralana bilər. Tiroid düyünü təsirləri, ani çəki itkisi və iştahasızlıqla birlikdə yuxusuzluq şəklində ortaya çıxır. Düyünün çox bərk olması, kapsul xaricinə yayılma göstərməsi və tək tərəfli limfa düyünlərində böyüməyə səbəb olması tiroid düyünü xərçəngi riski ola biləcəyini göstərir.
İstanbul, tiroid düyünü əməliyyatı üçün olduqca uyğun təchizata sahib bir şəhərdir. Xərçəng riski kimi də görülə biləcək risk əlamətlərinin ortaya çıxdığı müayinədən sonra həkim, tiroid düyünü əməliyyatı qərarı verə bilər. Tiroid düyünü əməliyyatı riskləri səsin batması və kalsium çatışmazlığıdır. Ancaq əməliyyatı həyata keçirən cərrahın mütəxəssislik səviyyəsinə görə bu risklər azalır. Tiroid düyünü əməliyyatı qiyməti, əməliyyatın həcminə və xəstənin vəziyyətinə görə dəyişiklik göstərə bilər.
Tiroid düyünündə diaqnoz və uyğun müalicənin tətbiqi, xəstələr üçün olduğu kimi xəstə yaxınları üçün də olduqca vacibdir. Doğru müalicə üsulunun və bu xəstəliyin gedişatının necə olacağının məlumatı xəstə yaxınları üçün dəyərlidir. Bu səbəbdən bu məqalədə tiroid düyünü əlamətləri, mərhələləri, riskləri; tiroid düyünü müalicə variantları; tiroid düyünü əməliyyatı növləri, riskləri və əməliyyat sonrası prosesdən ətraflı bəhs ediləcəkdir.
| Əməliyyat Növləri | – Lobektomi: Düyün tiroidin bir payında yerləşirsə, yalnız o pay çıxarılır. Yaxşıxassəli düyünlər üçün üstünlük verilir. – Total Tiroidektomi: Tiroid vəzinin hər iki payı da çıxarılır. Xərçəng şübhəsi varsa və ya düyün hər iki paya təsir edirsə tətbiq olunur. – Subtotal Tiroidektomi: Tiroidin böyük bir hissəsi çıxarılır, kiçik bir toxuma saxlanılır. |
| Əməliyyat Zərurətləri | – Düyün böyükdürsə və nəfəs almada, udqunma zamanı çətinlik yaradırsa. – Düyün xərçəng riski daşıyırsa və ya biopsiya nəticələri şübhəli olarsa. – Düyün hormon istehsal edir və hipertireoz yaradırsa. – Kosmetik baxımdan narahatlıq verirsə və ya sürətlə böyüyürsə. |
| Əməliyyatdan Əvvəl Hazırlıq | – Qan testləri, tiroid hormon səviyyələrinin ölçülməsi və ultrasəs aparılır. – Lazım gələrsə incə iynə aspirasiya biopsiyası ilə düyün qiymətləndirilir. – Düyünün ölçüsünü və yayılmasını görmək üçün BT və ya MRT müayinələri edilə bilər. – Əməliyyatdan əvvəl tiroid hormonları sabitləşdirilir. |
| Anestezi Növü | Ümumi anestezi altında həyata keçirilir; xəstə prosedur zamanı tamamilə yatırılır. |
| Əməliyyat Müddəti | Əməliyyat növünə bağlı olaraq dəyişir, lakin adətən 1-3 saat davam edir. Lobektomi daha qısa müddətdə tamamlana biləcəyi halda total tiroidektomi prosesi daha uzun ola bilər. |
| Sağalma Prosesi | – Əməliyyatdan sonra 1-2 gün xəstəxanada qalınır. – Sağalma müddəti 1-2 həftə arasındadır. Boğazda yüngül ağrı, udqunma çətinliyi və həssaslıq ola bilər. – Xəstələr adətən 1 həftə ərzində gündəlik fəaliyyətlərinə qayıda bilir. Əməliyyat bölgəsində yüngül şişlik və sərtlik yarana bilər; bu əlamətlər zamanla azalır. |
| Əməliyyat Sonrası Baxım | – Əməliyyat nahiyəsinin infeksiya qapmaması üçün təmiz saxlanması vacibdir. – Lazım gələrsə ağrıkəsici və infeksiya əleyhinə dərmanlar verilir. – Sağalma dövründə ağır qaldırma və fiziki fəaliyyətlərdən uzaq durmaq tövsiyə edilir. – Əməliyyat yerində iz qalmasını önləmək üçün həkimin təklifi ilə krem və ya bint istifadə edilə bilər. |
| Fəsadlar | – Səs Batıqlığı: Əməliyyat zamanı səs tellərinə gedən sinirlər zədələnə bilər, müvəqqəti və ya qalıcı səs batıqlığına yol aça bilər. – Kalsium Əskikliyi: Paratiroid vəziləri zədələnərsə, kalsium səviyyəsi aşağı düşə bilər; bu halda kalsium dəstəyi lazım ola bilər. – Yara İnfeksiyası: Yaxşı qulluqla risk azaldıla bilər. |
| İzləmə və Nəzarətlər | – Əməliyyatdan sonra tiroid hormon səviyyələri izlənilir. Total tiroidektomi vəziyyətində ömür boyu tiroid hormonu (levotiroksin) dəstəyi tələb oluna bilər. – Kifayət etməyən paratiroid vəzisi funksiyası varsa, kalsium və D vitamini dəstəyi tətbiq edilir. – Mütəmadi ultrasəs və qan testləri ilə nəzarət edilir. |
| Psixoloji Dəstək | Əməliyyatdan sonra hormonal dəyişikliklər səbəbindən emosional vəziyyətdə dəyişikliklər baş verə bilər. Bu halda psixoloji dəstək və ya məsləhət xidməti tövsiyə olunur. |
Tiroid Düyünü Diaqnozu Necə Qoyulur?
- Tiroid ultrasəs müayinəsi ilə tiroid düyünləri asanlıqla aşkar edilir.
- Bu mərhələdən sonra tiroid funksiyasının testləri ilə düyünün hipertireoza (xalq arasında zəhərli guatr) səbəb olub-olmadığı müəyyən olunmalıdır.
- Lazım gələrsə tiroid sintaqrafiyası edilərək düyünün funksiyası araşdırıla bilər.
- Daha sonra ultrasəs müşayiəti ilə incə iynə aspirasiya biopsiyası tətbiq edilərək diaqnoz qəti şəkildə təsdiqlənir.
Tiroid Düyünü Xərçəngi Nədir?
Tiroid xərçəngi; müalicə edilə bilən və müvəffəqiyyət nisbəti yüksək olan bir xərçəng növüdür. Tiroid vəzisindəki hüceyrələrin nəzarətsiz şəkildə çoxalması nəticəsində inkişaf edən tiroid xərçəngi; boyunda kütlə və ya tiroid düyünü kimi ortaya çıxır.
Tiroid xərçəngi xüsusilə yod baxımından kasıb coğrafiyalarda geniş şəkildə görülür. Bundan əlavə, baş və boyun nahiyəsinin radiasiyaya məruz qalması, siqaret istifadəsi, genetik meyillilik də tiroid xərçənginin görünmə riskini yüksəldir.
Tiroid Düyünündə Xərçəng Riski Nədir?
Tiroid düyünü olan bir xəstədə ən vacib məqam, düyünlərdə xərçəng olub-olmadığını müəyyən etmək və tiroid əməliyyatına ehtiyacın olub-olmadığına qərar verməkdir, çünki bir tiroid düyünündə xərçəng olma ehtimalı təxminən %5 civarındadır.
Tiroid Düyünü Əlamətləri Nələrdir?
Tiroid düyünləri böyükdürsə, xəstənin boynunun ön tərəfində kənardan sezilə bilər. Udqunma zamanı aşağı-yuxarı istiqamətində hərəkət edir. Bu sayədə gözlə nəzərə çarpır. Ancaq düyün kiçikdirsə, gözlə müəyyən etmək olmur, yalnız həkim müayinəsi və ya ultrasəs müayinəsi ilə diaqnoz qoyula bilər.
Kiçik tiroid düyünlərində xəstədə hər hansı əlamət müşahidə olunmur. Ancaq düyünlər böyüdükdə aşağıdakı əlamətlər ortaya çıxır:
- Boyunda dolğunluq, şişkinlik hissi və kütlə aşkarlanması
- Səsdə batıqlıq və qırılma meydana gəlməsi
- Udqunma və nəfəsalmada çətinlik çəkmə
- Boyun nahiyəsində ağrı və narahatlıq hissi mövcud olması.
Tiroid düyününün əhəmiyyəti nədir?
Tiroid düyünü olan bir xəstədə ən vacib məqam, düyünlərdə xərçəng olub-olmadığını müəyyən etmək və tiroid əməliyyatına ehtiyacın olub-olmadığına qərar verməkdir, çünki bir tiroid düyünündə xərçəng olma ehtimalı təxminən %5 civarındadır.
Tiroid Düyünlərində (Nodulyar Guatrda) Müalicə Necə Tətbiq Olunur?
Nodulyar guatrda, tiroid həddindən artıq işləyirsə (hipertireozda) və düyünlər tiroidin hər iki payında yerləşirsə, tiroidin tamamilə çıxarılması (total tiroidektomi) tələb olunur.
Düyünlər yalnız tiroidin bir payındadırsa, düyünlərin olduğu tiroid payı (lobektomi) çıxarılır. Nodulyar guatrda tiroid hormonları normaldırsa, düyünlərdə xərçəng və ya xərçəng şübhəsi varsa əməliyyat lazımdır.
Yayılmış nodulyar guatrda əməliyyat qərarı verilmişsə, total tiroidektomi edilməsi məsləhət görülür.
Bundan əlavə;
- Nodulyar guatrı olan xəstədə boyun bölgəsinə daha əvvəl fərqli səbəblərlə radioterapiya tətbiq edilibsə,
- Düyün diametri 4 sm-dən böyükdürsə,
- Düyünlərdə sürətli böyümə aşkar olunursa, yenə əməliyyat tələb olunur.
- Yayılmış nodulyar guatrda əməliyyat qərarı verilmişsə, total tiroidektomi edilməsi məsləhət görülür.
- Tiroid düyünü və ya düyünləri tək tərəfli olduqda, uyğun kliniki şəraitdə tək tərəfli tiroidektomi (lobektomi) edilə bilər. Əməliyyat tələb edən şərtlər yoxdursa, xəstələr müşahidəyə götürülür.
Nodulyar Guatrda Müşahidəyə Götürülən Xəstələrdə Nələr Edilməlidir?
Müşahidəyə götürülən xəstələrdə 6 aydan bir tiroid ultrasəs müayinəsi edilərək, düyünlərdə böyümə və görünüşlərində dəyişiklik olub-olmadığı araşdırılmalıdır. Dəyişiklik müəyyən olunmayan düyünlər daha sonra illik nəzarətdə saxlanılmalıdır.
Tiroid düyünü əməliyyatı Nədir?
Düyün, tiroid vəzi daxilində meydana gələn anormal oluşumlara verilən addır. Düyünlərlə birlikdə çox vaxt tiroid vəzi də onunla uyğun nisbətdə böyüyür. Düyünün xərçəngli olub-olmadığını öyrənmək üçün mütləq iynə biopsiyası aparılması və nəticəyə uyğun bir müalicə tətbiq olunması vacibdir. Düyünün biopsiya ilə xərçəngli olmadığı başa düşülərsə, bu halda əməliyyata ehtiyac qalmır, lakin prosesin takibi böyük önəm daşıyır. Əməliyyat sonrası ağrılarla qarşılaşmağınız mümkündür. Əməliyyat təxminən üç saat ərzində həyata keçirilir. Əməliyyat sonrası şəxslərin qidalanması, prosesin yaxşı getməsi üçün mühüm rol oynayır.
Tiroid düyünü əməliyyatı necə edilir?
Tiroid xərçəngi, növünə və mərhələsinə görə müxtəlif şəkillərdə müalicə edilə bilər. Biopsiya ilə aşkarlanan xərçəngli hüceyrələrin cərrahi üsulla çıxarılması məcburidir. Əks halda düyünlərin yenidən yaranma ehtimalı çox yüksək olur. Bu əməliyyat endokrin cərrahlar və ya ümumi cərrahlar tərəfindən icra edilə bilər. Biopsiya aparılan zaman tiroid xərçəngi diaqnozu qoyulduqda, tiroid vəzinin tamamilə və ya xərçəngli hissələri tiroid xərçəngi əməliyyatı ilə çıxarılır. Lobektomi adı verilən üsul və tiroidektomi üsulu ilə boyun nahiyəsinin 6-7 sm-lik kəsiyi açılaraq bu proses həyata keçirilir
Tiroid düyünü əməliyyatı riskləri nələrdir?
Əməliyyat sonrası ağrılarla qarşılaşmağınız mümkündür. Qırtlaq daxilindəki səs telləri zədələnərsə, əməliyyat zamanı səs itkisi kimi vəziyyət baş verə bilər. Həmçinin əməliyyatdan sonra xəstə ilə çox yaxşı maraqlanmağın vacibliyi unudulmamalıdır.
Tiroid düyünü əməliyyatı neçə saat çəkir?
Əməliyyat təxminən üç saat ərzində həyata keçirilir. Tiroid düyünü əməliyyatlarında əksər hallarda ümumi anestezi üsulu istifadə olunur və xəstə yatırılaraq prosesə başlanır. Xəstənin yatdırılması, əməliyyatın həyata keçirilməsi və anestezi sonrası yenidən oyandırılmasına qədər keçən müddət təxminən bir-iki saat arasındadır. Bu müddət xəstənin yaşı, vəziyyəti kimi amillərə görə dəyişə bilər. Ümumilikdə əməliyyat üçün uzun bir proses tələb olunmasa da, əməliyyatda istifadə edilən üsula görə digər tətbiqlər edilə bilər. Bu, şişin və xəstənin vəziyyətindən asılı olaraq fərqlənir.
Tiroid düyünü əməliyyatından sonra sağalma müddəti
Əməliyyatdan sonra sağalma sürəti xəstənin yaşı, ümumi sağlamlıq vəziyyəti və xəstəyə tətbiq edilən üsul növünə görə fərqlənə bilər. Bu əməliyyatdan sonra sağalma, şişin nə qədər böyük olduğuna və hansı çıxarma üsulunun istifadə olunmasına bağlıdır. Xəstənin cərrahi yaraya uyğun şəkildə qulluq etməsi və əməliyyatdan sonra bu yaraya diqqət yetirməsi çox vacibdir. Bu müddətdə xəstə adətən iki həftə ərzində gündəlik həyatına qayıtma prosesini başa vurur. Əməliyyat, müalicə və sağalma prosesləri şəxsdən şəxsə dəyişə bilər. Şəxs nə qədər diqqətli olarsa, o qədər qısa müddətdə sağalma təmin olunur.
Tiroid düyünü əməliyyatından sonra qidalanma necə olmalıdır?
Əməliyyatdan sonra şəxslərin qidalanmasına mühüm dərəcədə diqqət etməsi lazımdır. Bunun üçün yediyiniz qida və içdiyiniz içkilərə diqqət yetirilməlidir. Özünüzü yormadan idman hərəkətləri etsəniz, bu proses sizin üçün daha asan ola bilər. Tiroid düyünü əməliyyatından sonra qidalanma həkiminizin reseptinizə yazdığı qidalarla təmin edilməsi sağlamlığınız baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır. Sağalmanın əsası qidalanmaya əsaslanır. Bu müddətdə qidalanmaya diqqət yetirmək böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Tiroid düyünü əməliyyatı keçirənlərin əməliyyatdan sonra diqqət etməli olduqları məqamlar
Əməliyyat aparıldıqdan sonra diqqət edilməli olan bir çox məqam var. Xəstəliyə yenidən tutulmamaq üçün qidalanma və gündəlik fəaliyyətlərə diqqət yetirmək vacibdir. Psixoloji olaraq depressiya və narahatlıqdan uzaq durmağa çalışın. Həkimin tövsiyə etdiyi gündəlik fəaliyyətləri yerinə yetirməyə səy göstərin. Əməliyyat qədər əməliyyat sonrası dövrün də vacib olduğunu unutmayın.
Tiroid Düyünü Əməliyyatı Üçün Hansı Bölümə və Həkimə Müraciət Edilməlidir?
Tiroid Düyünü bir çox insanda mövcud olan və müəyyən mərhələdə götürülməsi lazım ola bilən bir düyün kimi tanınır. Əgər sizin də bu tip probleminiz varsa, həkimlə əlaqə qurmağınız yaxşı fikirdir. Həm həyat keyfiyyətinizin artması, həm də sağlamlığınızla bağlı problemlərdən qaçmaq üçün belə bir davranış sizin üçün faydalı ola bilər. Bəs, Tiroid Düyünü Əməliyyatı Üçün Hansı Bölümə və Həkimə Müraciət Edilməlidir? Burada, əlbəttə ki, sizə kömək edə biləcək bölüm, daxili xəstəliklər (Daxiliyyə) bölümü ola bilər, amma yenə də xəstəxana ilə əlaqə yaratmağı unutmayın. Ən qısa zamanda bu bölməyə getsəniz və bölmə ilə əlaqə saxlasanız, əldə etməli olduğunuz məlumatları sizə çatdıracaqlar. Beləliklə çox qısa müddətdə sağlamlığınıza qovuşa bilərsiniz.
Tiroid düyünü müalicəsi qiymətləri nə qədərdir?
Tiroid düyünü müalicəsi qiymətləri, xəstəliyin vəziyyətinə və əməliyyatın aparıldığı yerə görə dəyişiklik göstərir. Xəstəlik hər kəsdə eyni cərəyanda getməyə bilər. Buna görə bu mövzuda ən dəqiq məlumatı həmişə həkiminiz verir. Bu səbəbdən proses haqqında daha dəqiq bilgi almaq istəyirsinizsə, həkiminizə müraciət edə bilərsiniz.
Tiroid Düyünü Haqqında Tez-Tez Verilən Suallar
Tiroid düyünü neçə sm olarsa təhlükəlidir?
Tiroid düyünləri, tiroid vəzinin toxumasında meydana gəlir. Böyük əksəriyyəti yaxşıxassəli və zərərsiz olan düyünlər adətən 2 sm olduqda hiss edilir. Normal ölçüləri isə 1 ilə 2 mm ilə 2 sm arasındadır. 3 ilə 4 santimetrdən böyük olan düyünlər xəstədə şikayətlərə səbəb olur və təhlükəli vəziyyətə gəlib çıxır.
Tiroid düyünü necə yox edilir?
Əgər tiroid düyünləri yaxşıxassəlidirsə və ölçüsü 1 sm-dən kiçikdirsə, bu halda təqib edilməsi yetərlidir. Lakin böyüklüyü getdikcə artırsa, əməliyyatla çıxarılması lazımdır. Başqa bir müalicə üsulu istiliklə yandırma, yəni termal ablasyondur. Kistik xarakterli düyünlərə tətbiq edilə bilər. Əgər düyün solid quruluşdadırsa, lazer ablasiya, RF ablasiya və ya mikrodalğa ablasiya kimi alternativ üsullar tətbiq edilə bilər. Ancaq bu halda tiroid düyününün xərçəng hüceyrəsi daşımadığından əmin olmaq lazımdır. Əgər ən kiçik şübhə varsa, əməliyyat tətbiq olunmalıdır.
Tiroid düyünü əlamətləri nələrdir?
Şəxs boğazında kütlə varmış kimi hiss edir, udqunmaqda çətinlik çəkir. Boyunda əllə hiss olunan şişlik var, öskürək xroniki şəkildə davam edir. Əllərdə titrəmə, çəki itkisi, əsəbilik vəziyyəti də müşahidə olunan şikayətlər sırasındadır.
Hansı tiroid düyünü təhlükəlidir?
Düyünün ölçüsü 3 sm-i keçərsə, düyünün quruluşu sərt, ətrafı nizamsız olarsa, qonşu toxumalarla əlaqəsi yaxşı deyilsə, düyünün daxilində həddən artıq qan axını varsa, bu zaman düyünlər təhlükəli sayılır.
Tiroid düyünü xərçəngə çevrilərmi?
Düyünün ölçüsünün sürətlə artması, düyünlərin boyun ultrasəsində xərçəng göstəricisi daşıması, düyünün kistik və ya solid quruluşda olması, ailədə tiroid xərçəngi olan şəxslərin olması, şəxsin uşaqlıqda radiasiyaya məruz qalması tiroid düyünlərinin xərçəngə çevrilə biləcəyini göstərir.
Tiroid düyünü öskürək yaradırmı?
Tiroid düyünləri böyüdükcə boğazda və boyunda təzyiqə səbəb olur. Bu vəziyyət bölgədə ağrılara yol aça bilər. Üstəlik düyünlər nəfəs borusuna təzyiq göstərdikdə nəfəs darlığı və öskürək kimi şikayətlər meydana gələ bilər.
Hansı tiroid düyünü əməliyyatsız müalicə edilə bilər?
Düyünlər yaxşıxassəlidirsə, böyüməsi dayanıbsa, adətən müalicə tətbiq edilmir, müşahidə aparılır. Əgər düyün böyüyürsə və solid quruluşlu deyilsə, əməliyyat əvəzinə spirt enjeksiyası metodu ilə əməliyyatsız müalicə edilə bilər. Bu üsul eyni zamanda çoxdüyünlü guatr xəstələrində və zəhərli guatrda da təsirlidir.
Tiroid düyünü ağrı yaradırmı?
Tiroid düyünləri adətən əlamət vermir, lakin düyünlər böyüdükcə bölgədə ağrılar görülməsi normaldır. Düyün təzyiq etdikcə xəstə boynunda ağrı hiss edə bilər.
Tiroid düyünü olanlar necə qidalanmalıdır?
Omega 3-ün tiroidi nizamlayıcı təsiri olduğundan həftədə ən azı 2 dəfə mütləq balıq istehlak edilməlidir. Eyni zamanda təkli doymamış yağ turşuları, sink, yod, yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər də tiroid düyünü olan xəstələrin pəhriz siyahısında olmalıdır.
Tiroid düyünləri özü-özünə keçərmi?
Tiroid düyünləri özü-özünə keçməz, amma böyüməsi dayana bilər. Bu halda diqqət etmək lazımdır ki, düyünün ölçüsü 2 sm-dən çox olmamalı və şikayətlərə səbəb olmamalıdır.
Mənbə:
Hemen Bilgi Al
İstanbul'daki Muayenehane Konumu