Mastit (Meme Enfeksiyonu) Tedavisi
Mastit (Meme Enfeksiyonu) Nedir? Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Mastit, memede şişme ve kızarıklık ile ortaya çıkan bir doku iltihabıdır. Genellikle emzirme sürecindeki kadınlarda görülür ve doğumdan sonraki ilk iki ay içerisinde gelişebilir. Memede hassasiyete ve ağrıya neden olur. Mastit sebepleri süt kanallarında biriken enfeksiyon ve bağışıklık sistemini zayıflatan bazı hastalıklardır. Nadiren de olsa emzirme döneminde olmayan kadınlar arasında da görülür. Bu hastalarda mastite neden olabilecek etkenler yanlış meme implantları ve sık sigara kullanımı olarak sıralanabilir.
En belirgin şekilde memede ağrılı şişlik ve kızarıklık olan mastit belirtileri yorgunluk, yüksek ateş, koltuk altı bezlerinde şişlik ve emzirirken yanma hissi de olabilir. Memede mastit çeşitleri, tıpkı belirtiler gibi iki ana şekilde incelenir; emzirmeye bağlı mastit ve emzirmeye bağlı olmayan mastit. Mastit tedavisi de bu iki önemli türe ve nedenlerine göre farklı şekillerde sağlanır.
İstanbul mastit tedavisi için gereken süt boşaltılması ve drenaj gibi yöntemleri kolaylıkla gerçekleştirebilecek pek çok uzman doktora ev sahipliği yapmaktadır. Mastit tedavisi fiyatları yapılan işleme göre değişmekle birlikte genelde diğer işlemlere oranla daha uygundur.
Mastit tedavisinde hastanın ihtiyaçlarının doğru bir şekilde belirlenmesi tedavi sürecine önemli bir etki sağlar. Hasta yakınları da bu süreçte hastalık ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi sahibi olarak süreci takip etmek ister. Bu makalede mastit belirtileri, evreleri,riskleri; mastit tedavi seçenekleri; mastit tedavisi türleri, riskleri ve tedavi sonrası süreç, hasta yakınlarını bilgilendirici şekilde ele alınmıştır.
Nedenleri | Bakteriyel enfeksiyonlar, genellikle süt kanallarının tıkanması sonucu meydana gelir. Emzirme sırasında sıkça görülür. |
Belirtiler | Kızarıklık, ağrı, meme dokusunda şişlik, sıcaklık artışı, bazen ateş, yorgunluk ve titreme. Emziren annelerde ağrı, hassasiyet ve süt akışında azalma görülebilir. |
Teşhis Yöntemleri | Fizik muayene yapılır, gerekli durumlarda ultrason ve enfeksiyon durumunu tespit etmek için kan testi yapılabilir. |
Tedavi Yöntemleri | – Antibiyotikler: Enfeksiyonu tedavi etmek için reçete edilir.
– Sıcak Kompres: İltihaplanmayı hafifletir. – Ağrı Kesiciler: Ağrı yönetimi için kullanılır. – Emziren annelerde emzirmeye devam etmek süt kanallarının açık kalmasına yardımcı olur. |
Komplikasyonlar | Tedavi edilmezse apse oluşabilir. Nadiren enfeksiyon kan dolaşımına yayılabilir ve sepsise neden olabilir; bu durumda acil tedavi gerekir. |
Takip | Enfeksiyonun tekrarlamaması veya komplikasyon oluşmaması için doktor takibi gereklidir. |
Yaşam Tarzı Önerileri | Emziren annelerde doğru emzirme tekniklerinin uygulanması, meme hijyenine dikkat edilmesi, memeye zarar verecek travmalardan kaçınılması önerilir. Ayrıca, meme enfeksiyonu geçirenlerin bağışıklık sistemini güçlendirici yaşam tarzı değişiklikleri yapması faydalı olabilir. |
“Mastit” olarak bilinen meme enfeksiyonu yaygın olarak 18 ile 50 yaş arası kadınlarda görülmektedir. Emzirme ile ilgili olanlar ve emzirme ile ilgili olmayanlar olarak 2 ana gruba ayrılır. Emzirmeyle ilgili olan laktasyonel mastit, emzirmeyle ilgili olmayanlar granülomatöz mastit ve peridüktal mastitdir.
Kistler birçok farklı şekil alabilir ve memede görünebilir. Basit bir kist olarak bilinen iyi huylu sıvı dolu bir kese, en sık görülen tiptir (kanserli değildir). Basit kistler rutin bir mamografi sırasında sıklıkla bulunur ve genellikle herhangi bir semptom göstermezler.
Karmaşık bir kist, katı bir bileşene veya alışılmışın dışında bir şekle sahip farklı bir kist türüdür. Bir diğer meme kist türleri; basit meme kisti, komplike meme kisti, meme çeperinde çıkıntı olan kist, yoğun içerikli meme kisti ve iç yapısı düzensiz meme kisti olarak türleri bulunur. Memede oluşabilen diğer kist türleri, meme dokusundaki fibrokistik değişikliklerle bağlantılı olabilen iyi huylu kistler olan sklerozan adenoz kistlerini ve emzirme sırasında meydana gelen laktasyonel kistleri içerir.
Göğüs dokusunda oluşabilen sıvı dolu bir kese, meme kisti olarak bilinir. Tipik olarak iyi huyludurlar, bu da kanserli olmadıkları anlamına gelir. Nadir durumlarda bir kist kansere dönüşebilir.
Meme kanserinin başarılı bir şekilde yönetilmesi için erken teşhis önemli olduğundan, bir sağlık uzmanı göğüs topaklarını veya meme dokusundaki değişiklikleri incelemelidir. Bir meme kistini teşhis etmek için bir meme muayenesi ve mamogram veya ultrason gibi görüntüleme testleri kullanılabilir. Bir kist keşfedilirse, doktorunuz kistin iyi huylu veya kötü huylu olup olmadığını belirlemek için biyopsi gibi ek testler önerebilir. Kistlerin tipik olarak tedavi edilmesi gerekmez; sadece kendi başlarına gidecekler. Bununla birlikte, rahatsız edici ise veya kanser belirtileri gösteriyorsa kistin boşaltılması veya çıkarılması gerekebilir.
Emziren annelerde herhangi bir dönemde laktasyonel mastit görülebilmektedir. Ancak en sık doğum sonrası ilk 3 ay içinde ortaya çıkarlar. Memede bölgesel olarak ağrı, kızarıklık ve sertlik gibi belirtilere neden olur. Ciddi olgularda ateş ve halsizlik gibi bulgular da görülebilir.
Laktasyonel mastit gelişiminin en sık nedeni memede süt birikimidir. Meme başındaki yara ve çatlaklar mastit gelişimi için risk faktörleridir. Bunlar hem ağrıya neden olmakta hem de enfeksiyona neden olabilecek bakteriler için giriş kapısı oluşturmaktadır.
Ayrıca annenin kullandığı uygunsuz materyalden (plastik türevleri) yapılmış göğüs pedleri, meme başında irritasyona neden olarak mastit için zemin oluşturabilir. Bebeğin ağzındaki pamukçuğa bağlı olarak gelişen mantar enfeksiyonları meme başında çatlaklara neden olarak mastit için risk faktörü oluşturur.
Özellikle annenin meme başından başlayıp göğüs duvarına saplanır tarzda ağrı tarif etmesi, mantar enfeksiyonunu düşündürmelidir. Bebeğe ait yarık damak gibi bazı deformiteler de meme başında travmaya neden olarak mastite zemin hazırlayabilir.
Mastitin tedavisi sırasında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta emzirmenin bırakılmaması hatta daha sık aralarla emzirilmesi gerektiğidir. Mastit sırasında emzirmenin bırakılması, memede süt birikiminin artmasına ve apse gelişimine yol açabilmektedir. Mastit sırasında annelerin ‘bebeğe mikrop bulaşır’ düşüncesi yanlıştır. Üstelik anne sütü yüksek miktarda antienflamatuvar barındırır. Bu da bebek için koruyucu bile olmaktadır.
Bazen anneler bebeğin mastit sırasında hasta memeyi emmek istemediğinden yakınırlar. Bu sütün tadının değişmesinden kaynaklanır. Bu durumda meme mutlaka pompa ile boşaltılmalıdır. Mastite bakteriler yol açtığından antibiotik tedavisi gereklidir. Tedavi süresi 10-14 gündür.
Mastitli hastalarda apse gelişiminden şüphelenilirse ultrasonografi yapılarak apse olup olmadığı kontrol edilmelidir. Apse bulunursa ultrasonografi eşliğinde drenaj veya cerrahi yöntemle absenin boşaltılması gereklidir. Drene edilen sıvının mikrobiolojik olarak incelenmesi yani kültür ve antibogram yapılması gereklidir.
Emzirmeyle ilişkili değildir. Meme kanserini taklit edebilir. Granülomatöz mastitlerin bir kısmı, tüberküloz, lepra, mantar ve sarkoidoz gibi hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkar. Bu hastalıklar granülomatöz mastit tanısı almış kişilerde araştırılmalıdır. Bu sebepler yok ise idiopatik granülomatöz mastit tanısı konur ve hastaların büyük kısmı bu gruptadır.
Granülomatöz mastitler sıklıkla 30-40 yaşlarında görülür. Sebebi tam olarak bilinememektedir. Tipik klinik bulgusu hızlı büyüyen ağrılı meme kitlesidir. Meme cildinde kızarıklık görülebilir, bazen apse gelişebilir. Meme başında çekinti görülebilir. Meme kanseri sanılabilir. Tanı kalın iğne biopsisi ile alınan materyalin patolojik incelemesi ile konulur.
Granülamatöz mastitte hastalığın seyrine göre kontrol, tıbbi veya cerrahi tedavi uygulanabilir. Kitlenin kanser olmadığı kanıtlandığı takdirde herhangi bir şikayete yol açmayan kitleler çıkartılmadan izlenebilir. Kitlede büyüme olup olmayacağı gözlenir. Tıbbi tedavide de sıklıkla steroid kullanılır. Ancak steroid tedavisinin glukoz intoleransı ve cushingoid özellikler gibi bazı yan etkileri vardır. Granülamatöz mastitte eğer apse oluşmuş ise drene edilmelidir.
Kitle çok ağrılıysa ve büyüklüğü çıkarılmaya uygun ise cerrahi olarak çıkarılabilir. Cerrahi tedavi sonrası nükseden durumlarda steroid tedavisi uygulanabilir. Bazen de kitleyi küçülterek operasyona uygun hale getirmek için steroid tedavisi yapılabilir. Yaygın tutulum gösteren olgularda mastektomi yapılması gerekebilir.
Areola altında inflamasyon ve abse gelişimi ile kendini gösterir. Genellikle doğurganlık çağında ve laktasyonda olmayan kadınlarda gözlenir. Nedenleri arasında sigara içmek ve bakteriyel infeksiyonlar önemli yer tutar.
Meme başının yakınında kitle, ağrı ve meme başından akıntı sık görülen belirtileridir. Tanıda hastanın yaşına göre mamografi ve meme ultrasonografisi kullanılır. Kanser tanısını dışlayabilmek için görüntüleme eşliğinde kalın iğne biopsisi yapılır. Hem patolojik tanı konulur hem de mikrobiolojik inceleme ile etken mikroorganizma saptanabilir.
Eğer klinik tabloda enfeksiyon ön planda ise tedavide antibiotik ve antienflamatuvar ilaçlar kullanılır. Apse var ise drene edilmelidir. Eğer bu tedaviler ile düzelme olmuyor ya da düzeldikten sonra nüks ediyor ise subareolar disseksiyon ve eksizyon gibi cerrahi yöntemler uygulanır.
Mastit nedir, neden olur?
Meme dokusunun iltihaplanması olarak tanımlanan mastit genellikle emziren kadınlarda görülse de sigara tüketimi veya diyabet gibi bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklara bağlı olarak da gelişebilir. Genellikle tek bir memeyi etkileyen mastit, meme kanalının tıkanması ya da çeşitli bakterilerin meme ucundan bedene geçiş yapmasıyla enfekte olur ve ortaya çıkar.
Mastit nasıl geçer?
Mastitin geçebilmesi için ilk yol, memedeki sütün boşaltılmasıdır. Bunun içinse en kolay çözüm bebeği emzirmektir. Emzirme sırasında oluşabilecek ağrı ve yanma hissini azaltmak içinse emzirmeden önce memeye ılık kompres uygulanmalıdır. Kompres için su torbası ve ılık bir duş tercih edilebilir. Eğer süt boşaltılmasına rağmen belirtiler devam ediyor ve meme ucundaki çatlak büyüyorsa bu durumda doktor kontrolünde antibiyotik tedavisine başlanmalıdır.
Mastit olduğumu nasıl anlarım?
Memede şişlik, hassasiyet, ağrı varsa, emzirirken yanma hissi oluşuyorsa, memenin çeşitli bölgelerinde normal olmayan bir sıcaklık hissediliyorsa, meme başında koyu renkli ve kötü kokulu bir akıntı geliyorsa, üşüme ve titremeye memede ele gelen sert apseler eşlik ediyorsa mastit olmuş olabilirsiniz.
Tedaviye cevap vermeyen mastit, kanser midir?
Eğer uygulanan tedavi yaklaşımları mastite çözüm olmuyorsa bu durumda enflamatuvar meme kanseri şüphesi ihtimal dahiline girer. Antibiyotik ve drenajdan sonuç alınamadığında dokudan biyopsi örneği alınır ve patolojiye gönderilir. Patoloji sonuçlarına göre kişinin kanser olup olmadığı anlaşılır.
Geçmeyen mastitin çözümü nedir?
Mastit genelde kendiliğinden geçen bir sağlık problemi değildir. Söz konusu bir enfeksiyon olduğundan doktor müdahalesi şarttır. Özellikle de memedeki sütün boşaltılmasına rağmen hala süren mastit vakalarında medikal tedavi gerekir. Eğer hasta tedavi olmaz ve kendiliğinden geçeceğini düşünürse sonucunda memesinde apse gelişir. Bu durumda ise tek yapılması gereken drenaj uygulamaktır. Bir enjektör ile apsenin içi boşaltılır ve antibiyotik tedavisi ile desteklenir.
Granülomatöz mastit belirtileri nelerdir?
Ortaya çıkış sebebi tam olarak bilinemeyen granülomatöz mastitin belirtileri genelde bölgeseldir. Memede sert bir yumru hissedilmesi en yaygın semptomdur. Ayrıca memede ağrı, meme başının içe göçmesi, memede akıntının oluşması gibi şikayetler de görülebilir.
Laktasyonel mastit tedavisi nasıl olur?
Emzirmeye bağlı olarak gelişen laktasyonel mastitin tedavisinde ilk öncelik antibiyotiklerdir. Yaklaşık 10-14 gün süren antibiyotik tedavisinden sonra apseden şüpheleniliyorsa ultrasonografi yapılarak apse olup olmadığı kontrol edilmelidir. Eğer kişide apse söz konusu ise drenaj veya cerrahi yöntemle absenin boşaltılması gereklidir.
Sürekli mastit olmak normal mi?
Sürekli mastit olmanın arkasında birçok neden yatar. Annenin dar ve yanlış iç çamaşırları giymesi, süt memeden yetersiz şekilde boşaltılıyorsa, bebek uygun olmayan pozisyonda emziriliyorsa, memeden daha önce operasyon geçirilmişse, meme ucunda mantar varsa, anne yeterli beslenmeyip yeteri kadar da sıvı tüketmiyorsa mastit gerçekleşebilir. Bu durumda hekime başvurmakta yarar vardır.
Mastit nasıl engellenir?
Bebek daha sık emzirilmeli, emzirmek için en doğru pozisyon bulunmalı, her iki memeden emzirilmeye özen gösterilmeli, eğer bebek yeteri kadar emmiyorsa memedeki sütü boşaltmak için süt sağılmalı, uygun bir iç çamaşırı tercih edilmeli, dengeli beslenip bol sıvı tüketilmeli.
Mastitken bebek emzirilir mi?
Mastitken bebek emzirilebilir hatta meme enfeksiyonun tedavisi için emzirerek sütü boşaltmak çok önemlidir. Enfeksiyonun bebeğe geçme gibi bir riski yoktur.
Genel Cerrahi ve Onkolojik Cerrahi Uzmanı
1986 yılında İstanbul Tıp Fakültesi’nden mezun oldu. Uzmanlık eğitimini Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde yaparak 1991 yılında Genel Cerrahi Uzmanı oldu ve aynı hastanede genel cerrahi uzmanı olarak çalıştı.
2017 yılında Sağlık Bilimleri Üniversitesi’nden profesörlük unvanı alan, Prof. Dr. Gürkan Yetkin; 2021 yılının sonuna kadar Genel Cerrahi alanında Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Eğitim Görevlisi olarak çalıştıktan sonra, 2022 yılı itibari ile İstanbul Fulya’da kendi kliniğinde hasta görmekte ve çeşitli hastanelerde ameliyatlar gerçekleştirmektedir.
Tıbbi İlgi Alanları;