Bir meme kitlesi rastlantısal olarak hasta tarafından veya kendi kendine muayene sırasında veya klinisyen tarafından rutin bir fizik muayene sırasında keşfedilebilir. Kitleler ağrısız veya hassas olabilir ve bazen meme başı akıntısı veya cilt değişiklikleri eşlik edebilir. Kitle muayene sırasında bir yumru gibi hissedilir bazen ağrı verebilir.

Meme kitlelerinin etiyolojisi

Meme kanseri en çok korkulan neden olmasına rağmen, meme kitlelerinin büyük çoğunluğu  iyi huyludur. En sık görülen nedenler arasında:

• Fibroadenomlar

Fibroadenomlar, kadınlarda en sık görülen iyi huylu meme tümörüdür. En çok 20 ve 40 yaş grubu aralığında görülürler, fakat yaş ilerledikçe ortaya çıkma ihtimalleri yükselmektedir. Bazen birden fazla olabilirler ve her iki memede de görülebilirler. Memede kolaylıkla hareket eden ,kauçuk kıvamında elipsoid kitleler şeklinde kendini gösterirler. Daha çok 20-40 yaş arasındaki kadınlarda görülürler.

• Fibrokistik değişiklikler 

Fibrokistik değişiklikler (eski adıyla fibrokistik hastalık), meme kistleri ve tespit edilemeyen kitleler (genellikle memenin üst dış kısmında) dahil olmak üzere proliferatif olmayan lezyonları ifade eden her şeyi kapsayan bir terimdir; bu bulgular tek başına veya birlikte ortaya çıkabilir. Göğüsler yoğun, nodüler bir dokuya sahiptir ve dokunulduğunda sıklıkla hassastır. Göğüsler ağır ve topaklı hissedilebilir. Kadınlar memede yakıcı bir ağrı hissedebilirler. Fibrokistik değişiklikler en sık bildirilen meme semptomlarının nedenidir. Semptomlar menopozdan sonra azalma eğilimindedir.

• Meme iltihapları- Mastitler

Meme enfeksiyonları (mastitis) ağrıya, kızarıklığa ve şişmeye neden olur; bir apse kayda değer bir kitle oluşturabilir. Genellikle Staphylococcus aureus’un neden olduğu puerperal mastit, bazen bir apseyle birlikte, yoğun iltihaplanma ve yoğun meme ağrısına neden olabilir. Enfeksiyonlar lohusalık (doğum sonrası) veya penetran travmalar dışında son derece nadirdir. Meme ameliyatından sonra ortaya çıkabilirler. Başka koşullar altında bir enfeksiyon meydana gelirse, derhal bir tümör kaynağı araştırılmalıdır. Laktasyonel olmayan iyi huylu mastit türleri, periduktal mastit, idiyopatik granülomatöz mastit ve tüberküloz mastittir; bu tipler çoğunlukla orta yaşlı  kadınlarda görülür.

• Galaktosel

Galaktosel, genellikle emzirmeyi durdurduktan 1-2 ay sonra ortaya çıkan yuvarlak, hareketli, süt dolu bir kisttir. Bu kistler nadiren enfekte olurlar.

• Meme Kanseri

Çeşitli tipteki kanserler bir kitle olarak ortaya çıkabilir. Mevcut hastalık öyküsü, kitlenin ne kadar süredir var olduğunu, boyutunun sabit mi yoksa değişken mi olduğunu ve kitlenin ağrılı olup olmadığını içermelidir. Önceki kitlelerin olası öyküsü ve değerlendirme sonuçları araştırılmalıdır.

Sistemlerin gözden geçirilmesi, meme akıntısının olup olmadığını belirlemeli ve varsa, tek taraflı mı, kendiliğinden mi yoksa memenin manipülasyonuna yanıt olarak mı ortaya çıktığını, berrak, sütlü veya kanlı olup olmadığını belirlemelidir. 

Tıbbi geçmiş, meme kanseri için risk faktörlerini içermelidir; buna, önceki meme kanseri teşhisleri, 30 yaşından önce göğüs bölgesine radyasyon tedavisi öyküsü dahildir. Aile öyküsü, 1. derece akrabada (anne, kız kardeş, kız) meme kanseri olup olmadığını ve aile öyküsü pozitif ise, akrabanın meme kanserine yatkınlık sağlayan kalıtsal genetik mutasyonlardan birinin taşıyıcısı olup olmadığını not etmelidir.

• Fiziksel inceleme

Fizik muayene meme ve çevre dokulara odaklanır. Meme cilt değişiklikleri açısından incelenir ve kitlenin olduğu bölgede meme ucu inversiyonu (retraksiyonu) ve meme başı akıntısı var mı yok mu kontrol edilir. Cilt değişiklikleri arasında eritem, ekzematöz bir görünüm, şişlik veya çukurlaşma (portakal kabuğu görünümü) yer alabilir.

• Geri çekilmiş meme ucu

Kitlenin boyutu, hassasiyeti, dokusu (sert veya yumuşak, düz veya engebeli), sınırları (ince veya keskin olmayan) ve hareketliliği (serbestçe hareket edebildiği veya deriye veya göğüs duvarına yapıştığı hissi) saptanması için palpe edilir. Aksiller, supraklaviküler ve infraklaviküler bölgeler lenfadenopati açısından palpe edilir.

Uyarı işaretleri

Bazı bulgular özellikle endişe vericidir:

• Deride veya göğüs duvarında sabit kitle.
• Çok sert kİtle, düzensiz şekil.
• Cilt kalınlaşmışsa, eritematöz (kızarıklık varsa).
• Meme ucundan kendiliğinden veya kanlı akıntı.
• Gömülü veya sabit koltuk altı lenf düğümleri.