Guatr hastalığını tetikleyen sebepler
Tiroit bezinin aşırı büyümesiyle ortaya çıkan guatr Türkiye’de çok yaygın görülen sağlık problemleri arasında gelir. Beyin fonksiyonları ve metabolizma ile ilgili önemli hormonların salgılandığı tiroit bezinin, yeteri kadar hormon üretmemesi ve beynin üretmesi için baskı yapması sonucu bu bezin büyümesidir.
Bazı durumlarda hiç belirti vermezken bazı durumlarda ise boyunda şişlik, yutkunmada zorlanma, sürekli devam eden uyku hali, halsizlik, çarpıntı, saç dökülmesi, ciltte kuruluk görülebilir.
İki tip guatr vardır. Tiroit bezinin yeteri kadar hormon üretmemesi durumuna nodülsüz guatr denirken beyinden gelen hormon üretme komutunu daha fazla algılayan hücrelerin kendi içinde çoğalması ve bir araya gelerek yumrular oluşturması durumuna ise nodüllü guatr denir. Bu iki türün de ortaya çıkmasında birçok farklı faktör belirleyici olmaktadır.
En yaygın guatrın sebebi iyot eksikliğidir
Dünya üzerinde görülen guatr vakalarının çoğu iyot eksikliğine bağlı olarak gelişir. Tiroit hormonunun üretilip salgılanmasında çok önemli bir rol üstlenen iyot, vücutta yeteri kadar bulunmazsa tiroit bezi de yeteri kadar hormon salgılayamaz.
Bu durumda da beyin, tiroit bezini sürekli hormon üretmesi için baskılar ve uyarılar gönderir. Baskılar sonucunda ise hormon üretmek için tiroit bezi daha da büyümeye başlar ve guatr ortaya çıkar.
Ancak unutulmamalıdır ki, iyot eksikliği gibi iyot fazlalığı da guatra neden olabilir. Dolayısıyla günlük ihtiyaçlar dahilinde iyot tüketimine özen gösterilmelidir.
Hashimato, guatr yapıyor
Guatra neden olan bir diğer faktör ise Hashimato hastalığıdır. Bu sağlık probleminde ise tiroit bezi, bağışıklık sistemi tarafından bir tehlike olarak algılanıp ve fazlasıyla tahrip edilir.
Deforme olan ve tahribe uğrayan tiroit bezi, yeterli seviyede hormon üretemez hale gelir. Bu noktada ise hipofiz bezi, tiroit bezine hormon üretmesi için sürekli baskı yapmaya başlar ve sonuç olarak tiroit bezi anormal seviyelerde büyüyerek guatra dönüşür.
Hamile olmak da guatra yol açabilir
Hamilelik sürecinde fizyolojik olarak birçok değişim yaşandığı bir gerçektir. Özellikle de vücudun hormon dengesinde değişiklikler gözlemlenir. Hamilelik döneminde salgılanan HCG hormonu tiroit bezinin büyümesine yol açabilir.
Aynı şekilde zehirli guatr olarak da bilinen hipertiroidinin de ortaya çıkmasına sebebiyet verebilir. Gebelik döneminde yaşanan zehirli guatr vakalarında tiroit bezinin çok fazla tiroksin hormonu üretebilir.
Sigara içmek guatra yakalanma riskini artırıyor
Tüm zamanların en büyük sağlık tehditlerinden biri olan sigara, guatr hastalığında da başı çekmektedir. Çünkü sigaranın içindeki siyanür, tiroit bezinin düzgün ve işlevsel çalışmasına engel olur. Bu durum ise TSH hormon seviyesinin ciddi oranda düşmesine yol açar ve tiroit bezinin büyümesiyle sonuçlanan olaylar zincirini başlatır.
Bu konu hakkında yapılan araştırmalar göstermiştir ki, guatr hastalığına yakalanma riski sigara içenlerde içmeyenlere göre 2 kat daha fazladır. Dolayısıyla hem guatr hem de diğer hastalıklardan korunmak için sigaranın bir an önce bırakılması gerekir.
Sağlıklı günler dileriz.
Sıkça Sorulan Sorular
Stres guatra neden olur mu?
Stres vücud dengesini bozarak guatra sebep olabilir.

1961 yılında İstanbul’da doğan Prof. Dr. Gürkan Yetkin, orta öğretimini Galatasaray Lisesi’nde tamamladı. 1986 yılında İstanbul Tıp Fakültesi’nden mezun olan Prof. Dr. Gürkan Yetkin, 1991 yılında Genel Cerrahi Uzmanı oldu.Prof. Dr. Gürkan Yetkin; 2011 yılında Genel Cerrahi Doçenti, 2012 yılında ise Eğitim Görevlisi oldu. 2014 yılında, Sağlık Bakanlığı’nca verilen Onkolojik Cerrahi Yandal Uzmanlık Belgesi’ni almaya hak kazandı.Meme Cerrahisi, Endokrin (Tiroid ve Guatr) Cerrahisi, Onkolojik Cerrahisi (Kanser Cerrahisi) ve Laparoskopik Cerrahi alanında çalışmalar yürüten Prof. Dr. Gürkan Yetkin; 2021 yılının sonuna kadar Genel Cerrahi alanında Sağlık Bilimleri Üniversitesi Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Öğretim Üyesi olarak çalıştıktan sonra, 2022 yılı itibari ile İstanbul Fulya’da kendi kliniğinde hasta görmekte ve çeşitli hastanelerde ameliyatlar gerçekleştirmektedir.